Ρενέ Πυώ: ο τελευταίος Φιλέλληνας και η συλλογή του στην οικία Τσικλητήρα
Ο Ρενέ Πυώ ( 1878- 1937) ήταν Γάλλος ιστορικός και δημοσιογράφος, με την ιδιότητα του δημοσιογράφου εργάστηκε για την γαλλική εφημερίδα Temps και επισκέφτηκε αρκετές χώρες ιδιαίτερα κατά την περίοδο των Βαλκανικών πολέμων. Στην διάρκεια αυτών των ταξιδιών ο Ρενέ Πυώ γνώρισε την Ελλάδα και την αγάπησε, όχι μόνο για την γνωστή αρχαιολατρεία, ο Πυώ αγάπησε την σύγχρονη Ελλάδα με τα καλά και τα κακά της, ο Πυώ αγάπησε την πραγματικότητα που έβλεπε.
Ο Ρενέ Πυώ ταξιδεύει στην Πύλο και γράφει στο βιβλίο του «Ελλάδα, γη αγαπημένη των Θεών»: «Ο δρόμος περνά κάτω από σκιερές ελιές και ευκαλύπτους, διασχίζει πλούσιες καλλιέργειες. Αριστερά η ωχρή,ψηλή κορυφογραμμή των βουνών της Μεσσηνίας. Δεξιά, κατά διαστήματα, το βαθύ πράσινο του Ιονίου.Το τοπίο είναι μεγαλειώδες….για ονειροπόλους, φίλους της ηρεμίας και των μεγάλων οριζόντων.»
Ο Ρενέ Πυώ στο βιβλίο του «Δυστυχισμένη Βόρειος Ήπειρος» υπεραμύνεται της ελληνικότητας του τόπου, καταγγέλει την αδικία της μη ενσωμάτωσής της στην Ελλάδα, καταγγέλει την πολιτική των μεγάλων δυνάμεων που πράττουν ανάλογα με τα συμφέροντά τους. Και πάνω από όλα καταγγέλει την παραπλάνηση του κοινού από την μεγάλη εξουσία της δημοσιογραφίας. Στην περίπτωση της Βορείου Ηπείρου ο Πυώ επισημαίνει την απουσία Ιταλών και Αυστριακών δημοσιογράφων από τις δηλωτικές εκδηλώσεις του φρονήματος των κατοίκων της τόσο Ελλήνων Χριστιανών όσο και Μουσουλμάνων.
Στο βιβλίο του «Ο Θάνατος της Σμύρνης» ο Ρενέ Πυώ για άλλη μια φορά καταγγέλει την πολιτική των μεγάλων δυνάμεων που μέσα σε λίγες ημέρες άλλαξαν την ροή της ιστορίας. Στο βιβλίο αυτό ο Πυώ περιγράφει τον μαρτυρικό θάνατο του Μητροπολίτη Χρυσοστόμου, την αφοσίωσή του στο ποίμνιό του, την αυταπάρνησή του. «Πρέπει να σημειώσουμε ότι η γαλλική περίπολος παρακολούθησε τα γεγονότα, οι άνδρες που την αποτελούσαν είχαν βγει έξω από τα ρούχα τους, έτρεμαν χωρίς υπερβολή από την αγανάκτηση και ήθελαν να επέμβουν. Ο επικεφαλής όμως αξιωματικός ακολουθούσε τις διαταγές που τους είχαν δοθεί και τους εμπόδισε να κάνουν οποιαδήποτε κίνηση. Στην συνέχεια δεν είδαμε τον μητροπολίτη που τον αποτελείωσαν λίγο πιο πέρα.» Λίγες στιγμές πιο πριν ο ίδιος ο Ρενέ Πυώ με ομάδα είκοσι Γάλλων βρήκαν τον μητροπολίτη και τον παρακάλεσαν να τους ακολουθήσει στην ασφάλεια του γαλλικού προξενείου, αυτός όμως αρνήθηκε επειδή ήθελε να είναι κοντά στο ποίμνιό του. Ίσως αυτό αγάπησε ο Ρενέ Πυώ στην σύγχρονη Ελλάδα: το πείσμα, την υπέρμετρη αγάπη για την φτωχή και όμορφη πατρίδα, για την θρησκεία που κρατήθηκε ενωμένη, για τις αγριοελιές που φύτρωναν και συνεχίζουν να φυτρώνουν σε όλες τις βουνοπλαγιές.
Ο Ρενέ Πυώ αγάπησε πολύ την Ελλάδα, την υπερασπίστηκε όσο μπορούσε με τα άρθρα του, με τα βιβλία του, έζησε σε ταραγμένες εποχές ( αλήθεια , ποιες δεν είναι ταραγμένες εποχές τελικά; Ίσως μετά από εκατό χρόνια οι μελλοντικοί ιστορικοί να θεωρούν την εποχή μας την πιο ταραγμένη από όλες!) και προσπάθησε μέσα από τα γραπτά του να είναι ουδέτερος, να είναι απλός παρατηρητής των γεγονότων. Σε όλη του την ζωή συνέλεξε λιθογραφίες, γκραβούρες, πίνακες, αντικείμενα που αφορούσαν την Ελλάδα και ιδιαίτερα τον αγώνα της απελευθέρωσης από την τουρκοκρατία. Οι γκραβούρες αυτές παριστάνουν τον απλό Έλληνα πολίτη εκείνης της περιόδου, τους αγωνιστές, τους φιλέλληνες, τις γελοιογραφίες των Ευρωπαίων σκιτσογράφων της εποχής, τον Καποδίστρια και τον Όθωνα, τους στρατηγούς και τους ναυάρχους, όλα τα πρόσωπα που έπαιξαν κάποιο ρόλο στον απελευθερωτικό αγώνα. Ο Ρενέ Πυώ δώρισε την συλλογή του αυτή στο ελληνικό κράτος και σήμερα φιλοξενείται στην οικία του Ολυμπιονίκη Κωνσταντίνου Τσικλητήρα στην Πύλο. Η είσοδος κοστίζει δύο ευρώ και η έκθεση είναι ανοιχτή από τις 9 το πρωί έως τις 3.30 το απόγευμα. Σίγουρα αξίζει την προσοχή μας, ο Ρενέ Πυώ είχε πει το περίφημο «Θα μείνω πιστός στην Ελλάδα», ας πούμε και εμείς το ίδιο.