Σώσων Κύριε τον λαό σου, σήμερα στο Σώσε

Μετά από πρόσκληση της αγαπημένης μου ερασιτεχνικής θεατρικής ομάδας, πήγα να δω το έργο «Το Σώσε» του Μάικλ Φρέιν. Πρωτότυπος αγγλικός τίτλος «Noises off».

Η υπόθεση του έργου: ένας θίασος κάνει πρόβες για να ανεβάσει ένα θεατρικό έργο. Ο σκηνοθέτης διατηρεί δεσμό με μια από τις ηθοποιούς αλλά και με τη βοηθό σκηνοθέτη. Ο πρωταγωνιστής έχει δεσμό με την πρωταγωνίστρια. Ένας ηλικιωμένος ηθοποιός έχει πρόβλημα αλκοολισμού και τον έχουν συμπεριλάβει στον θίασο σχεδόν από λύπηση. Ο βοηθός σκηνής κοιμάται συνεχώς στις πρόβες και είναι χαζούλης. Ένας άλλος ηθοποιός έχει πρόβλημα αυτοεκτίμησης επειδή τον εγκατέλειψε η γυναίκα του. Στις πρόβες του έργου γίνονται διάφορα ευτράπελα. Αυτή είναι και η πρώτη πράξη του τρίπρακτου έργου, στην οποία γνωρίζουμε όλα αυτά τα πρόσωπα και προσπαθούμε να κατανοήσουμε τι τους συμβαίνει και να γελάσουμε με τα διάφορα τραγελαφικά που γίνονται.

Στη δεύτερη πράξη βλέπουμε τα παρασκήνια. Ο πρωταγωνιστής ζηλεύει την πρωταγωνίστρια και κάνει σκηνές ζηλοτυπίας, ο σκηνοθέτης φλερτάρει και με τις δύο συντρόφους του, ο μέθυσος, ηλικιωμένος ηθοποιός κρύβει μπουκάλια με τζιν και ουίσκι παντού κ.ο.κ. Υποτίθεται ότι με αυτόν τον τρόπο βλέπουμε το θέατρο μέσα από το θέατρο, την προσπάθεια των ηθοποιών και γενικά του θιάσου να ανεβάσουν μια παράσταση, αλλά όλα αυτά που συμβαίνουν είναι τόσο γκροτέσκα και υπερβολικά που το κυρίως θέμα του έργου: η προσπάθεια του θιάσου να ανταπεξέλθει στο έργο της, χάνει κάθε έννοια.

Στην τελική, τρίτη πράξη έχουμε να αντιμετωπίσουμε το κωμικό του παραλόγου. Υποτίθεται ότι βλέπουμε την παράσταση που έχει αποτύχει, οι ηθοποιοί ξεχνάνε τα λόγια τους, τσακώνονται μεταξύ τους και χτυπιούνται, πέφτουν κάτω, κουτρουβαλιάζονται από σκάλες, τα σκηνικά τους μένουν ετοιμόρροπα στα χέρια. Όπως είπε και ένας γνωστός που έτυχε να βρεθούμε στο θέατρο: «μου θύμισε τον Βέγγο να περνά τζαμόπορτες, να τραυματίζεται και να γελά το κοινό από κάτω.» Στο τέλος ανάψανε όλα τα φώτα της σκηνής και ζήτησαν τη βοήθεια του κοινού για να λύσουν τα μεγάλα προβλήματά τους, σήκωσαν μια κυρία από το κοινό, την ανέβασαν στη σκηνή και συνέχισαν το υπέροχο αυτό έργο!! Εδώ μου θύμισε το Σεσουάρ για δολοφόνους που παιζόταν στην Αθήνα επί μια δεκαετία. Κάπου στον έκτο – έβδομο χρόνο είχα πάει να το δω κι εγώ. Στο τέλος το κοινό έπρεπε να αποφασίσει για το ποιος θα ήταν ο δολοφόνος. Το ίδιο μου είχε συμβεί και ριν από χρόνια στην παράσταση Αθώος ή Ένοχος, πάλι το κοινό έπρεπε να αποφασίσει αν ο εμπλεκόμενος ήταν αθώος ή ένοχος και σηκώναμε καρτελάκια με τη γνώμη μας. Θαυμάζω πολύ την δια-δραστικότητα στα θεατρικά παιχνίδια, δεν το θεωρώ όμως ακριβώς θέατρο, τουλάχιστον όχι με την έννοια την κλειστή, μιας θεατρικής παράστασης.

Οι ζηλοτυπίες και οι ερωτικές παρεξηγήσεις ανάμεσα στα ζευγάρια μου θύμισαν έντονα σκετσάκια του αείμνηστου Μπένυ Χιλ. Η γυναίκα πάει να δέσει τα κορδόνια του άντρα και την βλέπει η σύντροφός του και παρεξηγεί αυτό που βλέπει ( για να δέσει η άλλη τα κορδόνια, έπρεπε να βάλει το κεφάλι της στον καβάλο του!) Κάτι άλλο, όλοι οι άντρες σε αυτήν την παράσταση ξεβρακώνονται. Και όλοι φοράνε γελοία, μακριά σώβρακα του παππού τους ( άλλος εύκολος τρόπος γέλιου!)

Αγαπώ πολύ τις κωμωδίες, θεωρώ ότι είναι το δυσκολότερο είδος, είναι πολύ πιο εύκολο να προκαλέσεις το κλάμα παρά το γέλιο. Η συγκίνηση είναι λίγο- πολύ το ίδιο σε όλους μας. Το χιούμορ είναι θέμα διαφορετικού γούστου. Και έχει πολύ μεγάλη διαφορά το χιούμορ από το γελοίο! Το να κάνει κάποιος γελοίες μούτες, να ξεβρακώνεται, να κουτρουβαλιάζεται, να χτυπιέται, δεν το θεωρώ αστείο, το θεωρώ παρατραβηγμένο, το θεωρώ απελπισμένη προσπάθεια να με κάνει να γελάσω με βλακείες και όχι με αυθεντικό χιούμορ.

Η ερασιτεχνική αγαπημένη μου ομάδα ήθελε πολύ να δούμε το συγκεκριμένο έργο για να δούμε πώς στήνεται μια θεατρική παράσταση , το θέατρο πίσω από το θέατρο. Κατανοητό και σεβαστό, και εγώ την ίδια περιέργεια είχα. Δυστυχώς το έργο, δεν εστιάζει στην ηθοποιία, στην προσπάθεια του στησίματος μιας παράστασης, στις πραγματικές σχέσεις μεταξύ του θιάσου, στην αγωνία του δημιουργού να αποδώσει. Όλα αυτά που αναφέρω θα μπορούσαν κάλλιστα να είχαν αποδοθεί και με χιουμοριστικό τρόπο. Εν αντιθέσει, καμία περαιτέρω ανάλυση δεν γίνεται. Όλα τα αστεία επικεντρώνονται σε λύσεις Μπένυ Χιλ: ο πρωταγωνιστής χοροπηδάει και του κρέμονται τα σώβρακα, η ηθοποιός σκύβει και ο συνάδελφος τυχαίνει να στέκεται από πίσω της…..κλπ.

Δεν θέλω να σας επηρεάσω αρνητικά. Να πάτε να δείτε την παράσταση αν επιθυμείτε για να δημιουργήσετε τη δική σας γνώμη. Να πω και αυτό ( δεν ξέρω αν είναι παρηγορητικό ή όχι!), οι περισσότεροι θεατές γελούσαν με την καρδιά τους όταν έβλεπαν τα σώβρακα των ηθοποιών και μια εκ των πρωταγωνιστριών να χοροπηδάει σαν κατσίκι. Μάλιστα, μια φίλη, μου είπε: Τι ωραία που παίζει την ατάλαντη!! Τελικά, είναι θέμα απόψεων, γιατί εγώ το μόνο που έβλεπα να παίζει η συγκεκριμένη ηθοποιός ήταν το παρλιακό που πάσχει από νεβρόζα! ( Συγχωρείστε μου και τα ζακυνθινά, αυτήν την εποχή γράφω ένα κεφάλαιο το βιβλίου μου που εξελίσσεται στη Ζάκυνθο).

Τέλος, να πω κάτι που με ενοχλεί πάρα πολύ στα ελληνικά θέατρα και στις εμπορικές παραστάσεις. Όταν παίζουν τηλεοπτικοί ηθοποιοί ( εννοώ αυτούς που έχουν γίνει γνωστοί στο πλατύ κοινό από τις διάφορες τηλεοπτικές σειρές), με το που εμφανίζονται στην σκηνή το κοινό αρχίζει να τους χειροκροτεί. Για ποιο λόγο τους χειροκροτεί; Μόνο και μόνο επειδή εμφανίστηκαν; Δεν έχουν προλάβει να πούνε μια ατάκα!!! Στην ίδια παράσταση το ίδιο κοινό, δεν χειροκροτεί όταν εμφανίζονται συνάδελφοί τους, που δεν έχουν εμφανιστεί στην τηλεόραση! Συμπωματικά, έχω δει πολλές παραστάσεις εκτός Ελλάδας και πολλούς πασίγνωστους ηθοποιούς- όχι από ελληνικά σήριαλ, αλλά από κινηματογραφικές ταινίες που έκοψαν εκατομμύρια εισιτήρια παγκοσμίως, κανένας δεν τους χειροκροτούσε μόνο και μόνο επειδή έβγαιναν στην σκηνή!!