Ο Λύκος της ερήμου και ο σιδηρόδρομος στη Μέση Ανατολή

Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν επηρέασε μόνο τα κράτη της Ευρώπης και την Αμερική αλλά και τη Μέση Ανατολή. Βρισκόμαστε στα 1914, οι μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ( Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) μοιράζονται τον κόσμο μεταξύ τους, νέα αναπτυσσόμενα κράτη όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ιαπωνία και η Γερμανία αναζητούν το μερίδιό τους στα πλούτη και στη δύναμη. Η Γερμανία προσπαθώντας να υποτάξει την πρώην Οθωμανική Αυτοκρατορία- πού ούτως ή άλλως ψυχορραγεί- κατασκευάζει σιδηροδρομική γραμμή που ενώνει την Κωνσταντινούπολη με την Βαγδάτη, ανοίγοντας δρόμο προς τον Περσικό κόλπο. Τουρκικά στρατεύματα προσπαθούν να περάσουν τη διώρυγα του Σουέζ και να καταλάβουν την Αίγυπτο. Η Αγγλία προσπαθεί να καταλάβει την Παλαιστίνη και τη Συρία. Το 1916 ξεκινά η λεγόμενη Αραβική εξέγερση, αρχηγός του αραβικού στρατού ο γιος του Εμίρη Σαρίφ Χουσείν, Φειζάλ και με την βοήθεια των Άγγλων, ανάμεσά τους και ο θρυλικός Λώρενς της Αραβίας- πολεμούν τους Οθωμανούς αναζητώντας την απελευθέρωσή τους. Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι με τη Συμφωνία Σαίξ- Πίκο μοιράζουν μεταξύ τους τον κόσμο και τα κράτη- λάφυρα, ανάμεσά τους και τα αραβικά κράτη. Εν τω μεταξύ, στη Ρωσία έχουμε τρομακτικές αλλαγές με την επικράτηση των Μπολσεβίκων και την αλλαγή του πολιτεύματος. Η άλλοτε ιμπεριαλιστική Ρωσία των Τσάρων μετατρέπεται σε Κουμμουνιστική Σοβιετική Ένωση, που δεν επιθυμεί πλέον την υποταγή άλλων λαών. Ο Λένιν δίνει στη δημοσιότητα το κείμενο της συμφωνίας δυσαρεστώντας όλους τους Άραβες, που ήλπιζαν ανεξαρτησία , όπως άλλωστε τους είχαν υποσχεθεί οι σύμμαχοι Άγγλοι. Όλα αυτά είναι ιστορία και τα γνωρίζουμε λίγο – πολύ, όλοι μας θυμόμαστε την αγαπημένη κινηματογραφική ταινία με τον Πήτερ Ο Τουλ, τον «Λώρενς της Αραβίας» του Ντέιβιντ Λιν.

Στα βήματα του Λώρενς της Αραβίας κινείται η νέα ταινία « Ο λύκος της ερήμου», εκτυλίσσεται ακριβώς την ίδια εποχή ( Α Παγκόσμιος Πόλεμος) , στα ίδια εδάφη ( στις ερήμους της Μέσης Ανατολής). Μάλιστα η νέα ταινία έχει γυριστεί ακριβώς στην ίδια περιοχή που είχε γυριστεί και η παλαιότερη: στο Γουάντι Ραμ. Όπως αποκαλύπτει ο σκηνοθέτης, Νάτζι Αμπού Νοβάρ, αναγκάστηκαν να διεισδύσουν ακόμα πιο μέσα στην έρημο αυτήν τη φορά, αφού μετά την επιτυχία του Λώρενς, το μέρος έχει καταστεί ιδιαίτερα τουριστικό.

Αυτήν τη φορά δεν βλέπουμε τα γεγονότα μέσα από μια επική, δυτική ματιά, όπου ο καλός, ιδεολόγος Βρετανός πάει να ελευθερώσει τα αραβικά κράτη από τον κακό δυνάστη Τούρκο που έχει σύμμαχο τον εξίσου κακό Γερμανό. Στον «Λύκο της ερήμου» βλέπουμε τα πάντα μέσα από την παιδική, σχεδόν αθώα ματιά ενός μικρού Βεδουίνου που συνοδεύει τον μεγαλύτερο αδελφό του σε ένα ταξίδι στην έρημο, τα δύο αδέλφια δεν γνωρίζουν τίποτα για τον πόλεμο και τις ξένες δυνάμεις, δεν γνωρίζουν καν για τον απελευθερωτικό αγώνα των αραβικών κρατών. Πολύ απλά αναλαμβάνουν να βοηθήσουν έναν Άραβα φίλο τους και έναν Βρετανό στρατιωτικό να βρουν ένα ξεχασμένο πηγάδι της περιοχής τους, και αυτό το κάνουν επειδή η φιλοξενία και η βοήθεια προς τους ξένους είναι μέρος του πολιτισμού τους, κάτι που το θεωρούν αυτονόητο.

Ο Α Παγκόσμιος Πόλεμος, το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και η επακόλουθη πορεία της Τουρκίας των Κεμαλιστών, η κατασκευή του σιδηρόδρομου και η μείωση των αποστάσεων- ακόμα και στα πιο απομακρυσμένα και δύσβατα μονοπάτια των ερήμων, έφεραν το τέλος της νομαδικής ζωής των Βεδουίνων και της κουλτούρας τους. Ο σκηνοθέτης δεν εξετάζει αν αυτό το γεγονός είναι καλό ή κακό, δεν ευλογεί την παλιά εποχή ούτε εκθειάζει τον μοντέρνο τρόπο ζωής. Μας δίνει όμως με μια απλή τρυφερότητα τον τρόπο που ο μικρός Βεδουίνος ζει τις τρομερές αλλαγές στην καθημερινότητά του.

Γεγονότα που ποτέ δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε, αλλάζουν συλλήβδην τις ζωές των απλών ανθρώπων της ερήμου. Όπως λέει ο οδηγός: «Ο σιδηρόδρομος κατέστρεψες τις ζωές μας», το ταξίδι που έκανες με την καμήλα επί ένα μήνα τώρα το κάνεις σε μια εβδομάδα και οι εν δυνάμει πελάτες θα προτιμήσουν το τρένο και κατ΄αυτόν τον τρόπο ο οδηγός- καμηλιέρης μένει χωρίς δουλειά. Δεν είναι ούτε καλό ούτε κακό, πολύ απλά, λέγεται πρόοδος.

Ο μικρός Βεδουίνος και όλοι οι υπόλοιποι της οικογένειάς του και της φυλής του, δεν ενδιαφέρονται για την Οθωμανική αυτοκρατορία και τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, ιδέα δεν έχουν για τους μπολσεβίκους της Ρωσίας και τις συμμαχίες της Γερμανίας με την Τουρκία. Ο πόλεμος δεν είναι μόνο ηρωικός και επικός, ο πόλεμος είναι μια λαίλαπα που επηρεάζει και καταστρέφει τις ζωές των αθώων. Όσοι έχετε απολαύσει τον Λώρενς της Αραβίας πηγαίνετε να δείτε και τον Λύκο της ερήμου, για να ζήσετε και τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.