Η Αντιγόνη του Μπρέχτ από την ερασιτεχνική ομάδα Ο.Π.Α.

Το Ο.Π.Α. σημαίνει Ο ( Οικονομικό) Π ( Πανεπιστήμιο) Α ( Αθηνών), οι φοιτητές του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών έχουν αναπτύξει διάφορες πολιτιστικές δραστηριότητες, όπως χορού, μουσικής κλπ. Ανάμεσα σε αυτές τις ενασχολήσεις τους είναι και η ερασιτεχνική θεατρική ομάδα, η οποία λειτουργεί από το 1992. Η θεατρική τους ομάδα διοργανώνει σεμινάρια ορθοφωνίας, αυτοσχεδιασμού, θεατρικού παιχνιδιού, χαλάρωσης, θεατρικής συγγραφής και κίνησης, τα μαθήματα διδάσκονται είτε από εξωτερικούς συνεργάτες και φίλους της ομάδας είτε από παλαιότερα μέλη της. Η θεατρική ομάδα του Ο.Π.Α. επίσης ανεβάζει κάθε χρόνο πειραματικές δουλειές και κανονικές παραστάσεις. Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της, φέτος μεταξύ άλλων έργων παρουσίασε το έργο του Μπέρτολτ Μπρέχτ Ἁντιγόνη῾, διασκευή του κλασικού αριστουργήματος του Σοφοκλή.

Όλοι λίγο πολύ γνωρίζουμε το υπέροχο έργο του Σοφοκλή: μετά τον τραγικό θάνατο του Οιδίποδα, οι δυο γιοι του αναλαμβάνουν να κυβερνούν τη Θήβα εναλλάξ: έναν χρόνο ο Ετεοκλής και έναν χρόνο ο Πολυνείκης. Στο πέρας όμως του πρώτου χρόνου ο Ετεοκλής αρνείται να παραδώσει τον θρόνο στον Πολυνείκη, ο τελευταίος πληγωμένος με την αδικία καταφεύγει στο Άργος και από εκεί ξεκινά πόλεμο κατά της Θήβας. Στον αδελφοκτόνο πόλεμο σκοτώνονται και τα δύο αδέλφια. Την βασιλεία της Θήβας πλέον αναλαμβάνει ο θείος τους, ο Κρέοντας, ο οποίος διατάζει να θαφτεί με τιμές ο Ετεοκλής, ο οποίος έπεσε για την πατρίδα αλλά να μείνει άταφος ο Πολυνείκης, ο οποίος θεωρητικά στράφηκε εναντίον της Θήβας. Η Ισμήνη δέχεται αδιαμαρτύρητα την απόφαση του θείου της, παρά την λύπη της για τον χαμό όλης της οικογενείας της. Η Αντιγόνη όμως αποφασίζει να μην υπακούσει τη διαταγή του θείου της και βασιλιά της Θήβας, του Κρέοντα και να θάψει τον αδελφό της Πολυνείκη. Ο Αίμονας, γιος του Κρέοντα και αρραβωνιαστικός της Αντιγόνης, παρακαλεί τον πατέρα του να μην τιμωρήσει την Αντιγόνη αλλά ο Κρέοντας αμετάπειστος και σκληρός διατάζει τον θάνατό της, επειδή τον παράκουσε.

Η Αντιγόνη είναι η πλέον εμβληματική φιγούρα της αντίστασης, για αυτήν είναι πιο σημαντικό να υπακούσει τους νόμους των Θεών και όχι των ανθρώπων. Είναι η μόνη που αντιδρά στην εξουσία του θείου της, θεωρεί άδικη την απόφασή του, κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να μένει άταφος. Θεωρεί ότι είναι καθήκον της ιερό να τηρήσει το ταφικό έθιμο και να τιμήσει τον αδελφό της. Η Αντιγόνη είναι μια τραγική περσόνα, ο πατέρας της έχει αυτοτυφλωθεί, η μητέρα της έχει κρεμαστεί, τα δυο της αδέλφια έχουν σκοτώσει ο ένας τον άλλον. Είναι μια γυναίκα ανυπεράσπιστη και αδύναμη αλλά έχει το κουράγιο και τη δύναμη να αντιδράσει στο άδικο, να μιλήσει, να πει τη γνώμη της.

Ίσως για αυτό ο Μπέρτολτ Μπρεχτ επέλεξε τη δυναμική αυτή γυναίκα και τον μύθο της και να διασκευάσει την ιστορία της. Στην Αντιγόνη του Μπρεχτ στο πρόσωπο του Κρέοντα αναγνωρίζουμε τον Χίτλερ, στην άδικη εξουσία του βλέπουμε το φασιστικό πολίτευμα που καταστρέφει τις ζωές των ανθρώπων, στην δειλή αντιμετώπιση της Ισμήνης και των λοιπών κατοίκων φαίνεται ξεκάθαρα η δειλία και η απραξία των πολιτών που αφήνουν τον φασισμό και την αδικία να βασιλεύουν, τέλος στο πρόσωπο της Αντιγόνης αναγνωρίζουμε τους λίγους γενναίους που παίρνουν την μοίρα τους στα χέρια τους και αντιστέκονται.

Ο Μπρεχτ φέρνει κάποιες αλλαγές στο κλασικό έργο: το έργο του Μπρεχτ ξεκινά στην διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου στο Βερολίνο όταν δυο αδελφές ανακαλύπτουν το κρεμασμένο πτώμα του αδελφού τους, ο οποίος λιποτάκτησε από τον γερμανικό στρατό, ο Κρέοντας είναι αυτός που ξεκινά πόλεμο κατά του Άργους για να αρπάξει τα πολύτιμα μεταλλεία τους, στον διάλογο ανάμεσα στον Αίμονα και στον Κρέοντα παρεμβάλλεται ύμνος του Πίνδαρου, οι γέροντες που αποτελούν τον χορό λειτουργούν πιο πολύ ως αφηγητές των γεγονότων παρά ως η γνώμη του μέσου πολίτη. Ο Μπρεχτ χρησιμοποίησε τον μύθο της Αντιγόνης για να δηλώσει την δική του αντίσταση κατά του ναζισμού. Κυνηγημένος και αυτοεξορισμένος ο ίδιος από την ναζιστική κυβέρνηση, πολέμησε με όλη την ψυχή του και μέσω των έργων του, εναντίον της. Τα έργα του υπήρξαν αντιπολεμικά, αντιεξουσιαστικά και αντιναζιστικά, θα αναφέρω εδώ μόνο δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα: το ῾Μάνα κουράγιο῾και την Ἀνοδο του Αρτούρου Ούι῾.

Μπορείτε να ενημερώνεστε για την δράση της θεατρικής ομάδας του Ο.Π.Α. στην ιστοσελίδα: theatrikiopa.eu